- Κιλικία
- Ιστορική γεωγραφική περιοχή της Μικράς Ασίας, στη νοτιοανατολική Τουρκία. Βρέχεται στο νότιο τμήμα της από τη Μεσόγειο (κόλπος της Αλεξανδρέτας) και συνορεύει με τη Συρία στα Α. Το δυτικό τμήμα της περιοχής αρχίζει από τον Παμφύλιο κόλπο ή κόλπο της Αττάλειας, είναι ορεινό και ονομάζεται Τραχεία Κ., σε αντίθεση προς τις ανατολικές εκτάσεις, που αποτελούν την Πεδιάδα της Κ. Στα Β συνορεύει με την οροσειρά του Ταύρου, που τη χωρίζει από τη Λυκαονία και την Καππαδοκία. Το ανατολικό τμήμα του Ταύρου διατέμνεται από τις Κιλίκιες Πύλες, οι οποίες αποτελούν δίοδο προς την Καππαδοκία. Η Κ., όπως και η Παμφυλία, χωρίζεται από την Κύπρο με τον λεγόμενο Κιλίκιο ΑυλώναΚιλίκιο Πέλαγος.
Η Τραχεία Κ. είναι στεπώδης και άγονη, κατάλληλη μόνο για κτηνοτροφία· αντίθετα, το ανατολικό τμήμα της χώρας διαρρέεται από ποταμούς που αρδεύουν το έδαφος και το καθιστούν γόνιμο στην καλλιέργεια δημητριακών, εσπεριδοειδών, βαμβακιού, ζαχαροκάλαμου κ.ά.
Η σημαντικότερη πόλη της Κ. είναι τα Άδανα, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, αξιόλογο βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο. Άλλη σημαντική πόλη είναι η Ταρσός, γεωργικό κέντρο και πατρίδα του Αποστόλου Παύλου. Η Μερσίνα (επίνειο των Αδάνων και της Ταρσού) είναι το κύριο λιμάνι της Κ. και ένα από τα σπουδαιότερα της Τουρκίας στη Μεσόγειο.
Κυριότεροι ποταμοί είναι ο Σεϊχάν (ο αρχαίος Σάρος), που είναι πλωτός για μικρά πλοιάρια από τα Άδανα έως τις εκβολές του, ο Τζεϊχάν (ο αρχαίος Πύραμος) και ο Ταρσούς Τσάι, που διέρχεται από την Ταρσό.
Ιστορία. Η Κ. κατοικήθηκε κατά την προϊστορική περίοδο από έναν λαό ασιατικής προέλευσης και αργότερα κατακτήθηκε από τους Χετταίους, τους οποίους ακολούθησαν κατά σειρά οι Ασσύριοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι. Οι τελευταίοι επιχείρησαν πολλές εκστρατείες εναντίον των πειρατών, οι οποίοι είχαν μεταβάλει τις ακτές της χώρας σε ορμητήριο για τις επιδρομές τους. Το οριστικό πλήγμα κατά της πειρατείας επήλθε από τον Πομπήιο (67-63 π.Χ.).
Μετά τους Βυζαντινούς, η Κ. κατακτήθηκε από τους Άραβες και αργότερα από τους Σελτζούκους (1071). Το 1360, οι Μαμελούκοι σουλτάνοι της Αιγύπτου κυρίευσαν την περιοχή και τη διατήρησαν υπό την κατοχή τους έως το 1516, οπότε ο σουλτάνος Σελίμ διέλυσε το κράτος των Μαμελούκων και προσάρτησε την Κ. στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, οι Γάλλοι κατέλαβαν προσωρινά την Κ., το 1919, για να την αποδώσουν πάλι στην Τουρκία το 1921.
Κατά την ανταλλαγή των ελληνοτουρκικών πληθυσμών του 1924, στα παραπάνω αστικά κέντρα της Κ. ζούσαν περίπου 20.000 Έλληνες, προερχόμενοι από την Καππαδοκία, τα νησιά του Αιγαίου και την Ελλάδα. Ο πληθυσμός αυτός αποτελούσε στοιχείο πολιτισμού και προόδου για τη χώρα. Διέπρεπε στη βιομηχανία και στο εμπόριο, ήταν οργανωμένος σε κοινότητες και συντηρούσε εκκλησίες και σχολεία. Εκκλησιαστικά υπαγόταν στο Πατριαρχείο Αντιοχείας.
Χαρακτηριστικό τοπίο της Κιλικίας, με την οροσειρά του Ταύρου στο βάθος. Πρόκειται για την πεδιάδα του Σεϊχάν, την αρχαία Σάρο.
Dictionary of Greek. 2013.